hoezitdatmetglutenvrijehaver

Hoe zit dat met glutenvrije haver? Deel 1

Nog steeds zijn veel mensen, die glutenvrij moeten eten, huiverig voor haver. Dit omdat de haver vaak niet glutenvrij is.

Zonde hoor, want het is een zeer voedzaam graan en heel goed glutenvrij te verkrijgen.

Ja, ik ben een groot fan van haver.

In dit blog lees je hoe het komt dat niet alle haver glutenvrij is. Je komt te weten waarom haver zo gezond is en, ten slotte, kun je met een paar recepten zelf iets lekkers maken met haver.

Waarom is sommige haver niet glutenvrij en andere haver wel?

Laat ik bij het begin beginnen: het haverplantje is van nature glutenvrij. Het bevat wel gluten, maar niet diegene waar mensen met coeliakie niet tegen kunnen.

In haver komen ook in geringe hoeveelheden (20%) glutenachtige eiwitten voor (avenines), evenals in rijst (orizalines) en maïs (zeines). Doordat deze eiwitten een andere aminozuursamenstelling hebben dan de gluten in tarwe, gerst en rogge, leveren ze geen problemen op voor mensen die niet tegen gluten kunnen. Bron: Wageningen UR

Vaak is het zo dat haver geplant wordt op akkers waar eerder tarwe of gerst verbouwd werd. Het oogsten van de haver gebeurt in de regel met machines waar ook tarwe mee verwerkt wordt. Hierbij is dus de kans dat de tarwe (wat de schadelijke gluten bevat) de haver besmet aanzienlijk zo niet onvermijdelijk.

Bij een gecontroleerde haverteelt wordt het risico nagenoeg uitgesloten. Enkele aanbevelingen die de Wageningen UR (2011) doet aan telers van glutenvrij haver zijn:

* bij voorkeur telen in een bedrijf waar geen andere granen en gewassen geteeld worden

* schone machines (aparte machines voor oogst en verwerking)

* hanteren van een vrije ruimte tussen aangrenzende percelen, om overwaaien van oogststof te beperken

Voornamelijk in Scandinavië wordt veel glutenvrije haver geteelt, in Nederland is dit in opkomst. Bekende merken met glutenvrije haver zijn o.a.: Elovena (voorheen Provena), Semper, Rosies, de Halm. Lees hier hoe de Nederlandse glutenvrije haverketen tot stand gekomen is.

Wat is er zo goed aan haver?

* Haver bevat bètaglucaan, deze voedingsvezel verlaagt het cholestoralgehalte. Ook zorgt deze oplosbare voedingsvezel voor een betere darmwerking.

* De koolhydraten van haver worden langzaam opgenomen, waardoor je bloedsuikerspiegel niet in één keer omhoog schiet, maar rustig stijgt.

* De voedingsvezels van haver geven een ´vol´ gevoel, je bent minder snel geneigd om weer te gaan eten.

* Haver zit vol met goede voedingsstoffen als vitaminen, mineralen, anti-oxydanten.

Wat ik persoonlijk goed vind aan haver: het gemak waarmee ik iets gezonds kan eten… ´s ochtends heet water in een kom met wat havermoutvlokken, stukje banaan of geraspte appel erdoor, wat specerijen, glas water erbij en ik heb een superontbijt. Daar kan ik het echt een paar uur op volhouden, zonder trek te krijgen. Ik eet het sinds kort (herfst 2021) met kurkuma – geelwortel. Een specerij die pit heeft.

Wat kan jij ermee als glutenvrij eter?

Haver is echt krachtvoer, of in hippe termen ´een superfood´. Als je het lekker vindt, voeg het dan vooral toe aan je dieet. Let goed op het glutenvrij logo (dat doe je toch al!?!), zo weet je zeker dat het gecertificeerd glutenvrij is. Vanuit de gesprekken met klanten in de glutenvrije bakkerswinkel weet ik dat niet iedereen haver verdraagt. Dit kan in het begin zijn, omdat je darmen niet gewend zijn aan het zwaarder te verteren graan haver. Maar het kan ook zijn dat jij gewoon niet verdraagt. Laat het dan vooral links liggen.

Klik hier voor een recept van kruimeltaartjes met haver. Niet geheel gezond, wel lekker!!! (en glutenvrij!)

Meer lezen over haver? Dat kan in Glutenvrije haver deel 2.

Gebruik jij haver? Hoe doe je dat? Heb je een lekker recept? Deel je tips met de andere lezers.

Schrijf je reactie in onderstaand commentaarveld.

Smakelijke groet,

de Gebaksjuwelier

Inschrijven nieuwsbrief

4 reacties

  1. Jan-Willem op 10 oktober 2014 om 09:46

    Fijn om even gelezen hoe het precies zit. Dit was nou een onduidelijkheid voor mij.

    Ik ontbijt al heel met een kom havermout: doe een laagje heet water in een pannetje met wat rozijntjes, geprakte banaan. Strooi er flink kaneel overheen (ook erg gezond) en een schep Havermout en een schep boekweit (kun je volgende keer misschien over schrijven – ook super gezond en gluten vrij).

    Als het de dikte heeft, die je zoekt, dan uit het pannetje in een kom: stukjes walnoot erover, wat ruwe cacao en cocos schaafsel. E E T S M A K E L I J K !

    groet, Jan-Willem

    • Paula op 12 oktober 2014 om 12:34

      Ha Jan-Willem, wat een heerlijke tip! Die ga ik zeker gebruiken voor mijn zondagse ontbijt. Dank! Groet, Paula

  2. Glutenvrije haver, deel 2 - Gebaksjuwelier op 5 november 2014 om 08:17

    […] Ja, ik ben gek op haver. In brood, in koekjes en dus als ontbijt. Eerder schreef ik al hoe het zit met glutenvrije haver. […]

  3. Tine Aarsen op 18 november 2015 om 11:19

    Als je haver goed verdraagt, kun je het gebruiken in een glutenvrij dieet, mits je een soort kiest die glutenvrij is. En dan heb je ook een gezond en vezelrijk graan te pakken. Toch worden sommige mensen ziek door de avenines in haver. In het lab kun je dat zien door darmcellen van een coeliakiepatiënt in contact te brengen met deze avenines. In de meeste gevallen gaat het om een heel milde reactie en zullen er geen klachten door ontstaan. Vergeleken met de felle reactie van de darmen op de glutenine en gliadine in tarwe is deze hele lichte reactie van de darmen op de avenines (bijna) verwaarloosbaar klein. Zeg dat de immuunrespons bij de consumptie van tarwe, rogge en gerst op 10 zit, dus een maximale ziekmakende reactie bij mensen met coeliakie, dan zit de immuunrespons bij haver misschien op 0,5 (om het in rapportcijfers uit te drukken). Bovendien zit in de meeste glutenvrije producten ook een miniem beetje gluten onder 20 ppm waar de meeste mensen met coeliakie ook geen klachten van ondervinden. Gemiddeld kan iemand met coeliakie per dag zo’n 10 mg gluten ‘handlen’, wat je binnenkrijgt door licht gecontamineerde producten (bv. een glutenvrije broodmix met 6 ppm gluten, pindakaas, hagelslag of vleeswaren met 5 ppm gluten; alles onder 20 ppm mag glutenvrij heten). In (ongecontamineerde) haver zit niet helemaal nul ppm gluten zoals in (ongecontamineerde) mais en rijst. Als je een kilo tarwe hebt en dat vergelijkt met een kilo haver, is het aandeel van de immunogene deeltjes (epitopen) bovendien een stuk kleiner. Dat betekent dat niet alleen de immuunrespons veel milder is, maar ook de hoeveelheid schadelijke stofjes per portie. Bovendien maakt het ook uit welke persoonlijk reactieprofiel je hebt op welke glutendeeltjes; tot nu toe zijn er geen mensen met de genen HLA-DQ8 gevonden die niet tegen haver kunnen, wel mensen met HLA-DQ2, ook al gaat het om een uiterst kleine minderheid. Het is een kwestie van zelf uitvinden of je haver goed verdraagt. De meeste mensen met coeliakie zullen glutenvrije haver verdragen. Dat haver veilig is voor iedereen met coeliakie is te kort door de bocht, het ligt toch wat genuanceerder. En mensen die het niet verdragen moeten ook serieus worden genomen. Onlangs schreef ik iets over de nieuwe Canadese richtlijnen voor de consumptie van haver: http://www.coeliakieforum.nl/index.php?topic=24215.0 Het onderzoek naar de veiligheid van haver (voor wie precies, en betreffende verschillende variëteiten) is nog steeds in volle gang.

Laat een reactie achter