Diabetes type 1 en coeliakie… dubbele diagnose… dubbele voedseluitdaging
Flashback naar zo’n 25 jaar geleden:
Op tienertoer met vriendin Marieke. Kriskras door Nederland met het openbaar vervoer, leuke ontspannen vakantie dacht ik. Maar nee, voordat we vertrokken kreeg ik van Marieke een waslijst met instructies: ‘wat te doen bij een hyper of een hypo’. Uh… wat??? Hoge bloedsuikerspiegel, lage bloedsuikerspiegel… allemaal ver van mijn bed show, totdat ze mij alles uitvoerig uitlegde. Haar gezondheid stond per slot van rekening op het spel.
Marieke liet zien in welk vakje van haar tas ze de druivensuiker bewaarde, waar de insuline was en ik leerde alle noodnummers uit mijn hoofd (mobielloos tijdperk). Marieke heeft diabetes type 1, ook wel suikerziekte genoemd. Ik vond het fascinerend, ook spannend… maar al snel waren de avonturen die we meemaakten een stuk spannender dan haar geroutineerde handelingen met insulinespuiten en het constant in de weer zijn met eten.
Terug naar het heden:
Diabetes type 1 kom ik bijna wekelijks tegen in de glutenvrije bakkerij. Kennelijk zijn er veel mensen die èn coeliakie èn diabetes type 1 hebben. Reden genoeg voor mij om in de materie te duiken. Wat hebben deze twee aandoeningen met elkaar te maken? Wat betekent dat voor diegene met een dubbele diagnose? Hoe zit dat nu met suikerziekte en suikerinname? Moet ik, als glutenvrije bakker, nu een hele lijn suikervrije producten ontwikkelen?
Allemaal vragen waar ik graag antwoord op zou willen. In dit blog sta ik stil bij wat diabetes is en wat de relatie met coeliakie is.
Allereerst in het kort wat diabetes is.
Via je voeding krijg je koolhydraten (suikers en zetmelen) binnen. Koolhydraten dient als brandstof voor je lichaamscellen, ze geven je energie. Koolhydraten vind je in o.a. granen, fruit, groente en suiker. Ze zijn op te delen in meerdere soorten. Eén van de soorten koolhydraten is glucose (suiker in je bloed). Hier draait het om bij diabetes.
Een goed werkende alvleesklier scheidt het hormoon insuline af om de glucose in het bloed te verwerken. De insuline is als het ware de sleutel die je lichaamscellen toegankelijk maakt voor de glucose. Hieronder zie je het proces schematisch weergegeven. Het is fijn voor je lichaam om een zo stabiel mogelijke bloedsuikerspiegel te hebben. Te veel schommelingen kunnen gezondheidsklachten veroorzaken, zoals overgewicht, vermoeidheid, verslechtering van je gezichtsvermogen.
Diabetes mellitus is een chronische ziekte waarbij het lichaam de bloedsuiker niet zelf kan reguleren. Het lichaam maakt geen of onvoldoende insuline aan.
Bij diabetes type 1 is er helemaal geen insuline in het lichaam. Het immuunsysteem vernielt de cellen die insuline aanmaken. Je zal, vanaf het moment van diagnose, je hele leven zelf insuline moeten toedienen na elke inname van koolhydraten (de eet- en drinkmomenten).
Bij diabetes type 2 wordt er insuline aangemaakt, maar werkt dit hormoon onvoldoende. Er is sprake van een insuline resistentie, de lichaamscellen zijn ongevoelig voor insuline, waardoor er te veel suiker in je bloed blijft zitten. Deze vorm van diabetes is onder andere te reguleren door gezondere voeding, meer beweging, medicijnen voor o.a. de bloedsuiker en soms het bijspuiten van insuline. Diabetes type 2 wordt ook wel ouderdomssuiker genoemd. Tegenwoordig zijn er steeds meer jongeren (o.a. door overgewicht en weinig beweging) die type 2 krijgen.
Dit zijn niet de enige soorten diabetes, wel de meest bekende. Meer informatie is te vinden op www.diabetesfonds.nl
In dit blog heb ik het verder over diabetes mellitus type 1, dit is net als coeliakie een auto immuunziekte.
Verband diabetes type 1 en coeliakie
De dubbele diagnose van deze twee auto-immuunziekten komt volgens de website van het diabetesfonds in de volgende verhouding voor: in Nederland hebben 5% van de mensen met diabetes type 1 ook coeliakie. Dat zijn zo’n 5000 mensen. Onderzoek van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) verklaart het verband tussen beide aandoeningen van het afweersysteem. Een bepaald enzym (tTG) zorgt voor zowel een afweerreactie tegen gluten, als ook tegen de eilandjes van Langerhans, die insuline maken. (Diabetesfonds) Het is geen vast gegeven dat er eerst diabetes type 1 vastgesteld wordt en daarna coeliakie. Het kan ook andersom. Soms zitten er jaren tussen de beide diagnoses.
Coeliakie en diabetes type 2 komt ook voor, maar dan is er dus sprake van één auto-immuunziekte, coeliakie.
Glutenvrij dieet en koolhydraten tellen
Als je glutenvrij eet, dan lees je etiketten in de supermarkt. Dat kan niet anders. Heb je ook diabetes type 1 dan heb je nog een reden om die etiketten te lezen. Je moet weten hoeveel koolhydraten je per keer binnenkrijgt. Op die hoeveelheid koolhydraten pas je het aantal in te spuiten eenheden insuline aan. Lezen, rekenen, je eten wegen, weer rekenen en na het eten de juiste hoeveelheid insuline bijspuiten. Zo kan de glucose door de lichaamscellen opgenomen worden en houd je je bloedsuikerspiegel constant. Let wel, heb je diabetes type 1 dan hoef je niet suikervrij te eten: het gaat om de inname van koolhydraten (de combinatie van suikers en zetmelen).
Het nadeel van glutenvrij eten is dat er redelijk veel suiker en vetten in de voorverpakte producten zit. Dit is iets om goed rekening mee te houden. Vooral die vetten zijn een probleem voor het instellen van de juiste hoeveelheid eenheden insuline. Vetten creëren een laagje om de koolhydraten, deze worden daardoor vertraagd opgenomen. De toegediende hoeveelheid insuline voor de koolhydraten is al verbruikt voordat alle koolhydraten in het bloed zijn opgenomen door de lichaamscellen. Dit resulteert in een hogere bloedsuikerspiegel.
Hoe werkt dat in de praktijk?
In het blog Gluten vermijden en koolhydraten tellen beschrijf ik aan de hand van gesprekken met de ouders van Lisa, klant van de Gebaksjuwelier, hoe het leven met coeliakie en diabetes type 1 er in de praktijk aan toe gaat. Ook geef ik antwoord op de vraag of een glutenvrije bakker nu alles suikervrij moet bakken voor iemand met coeliakie en diabetes type 1.
Meer weten?
In deze aflevering van het Klokhuis gaat het over diabetes.
https://schooltv.nl/video/het-klokhuis-3/#q=diabetes
Heb jij zelf coeliakie en diabetes type 1? Wil jij je ervaring delen? Dat kan in onderstaand commentaarveld of stuur mij een bericht, dan neem ik dat mee voor het volgende blog.
Schrijf je reactie in onderstaand commentaarveld.
Smakelijke groet,
Paula
Gebaksjuwelier
Hoi hoi,
Ik ben een van de lucky few met zowel diabetes type 1 als coeliakie. Zelf kon ik er weinig informatie over vinden dus ben ik een blog gestart (Blueglu10). Misschien dat andere lezers van deze blog er wat aan hebben?
Ik kom zeker eens bij jullie langs voor een gebakje!
Groetjes,
Annelieke
Hoi Annelieke, bedankt voor je reactie. Fijn dat jij blogt over diabetes type 1 en coeliakie. Het leest lekker weg, je blog op http://www.blueglu10.com. Heb je nog een reactie over de inhoud van dit blog? Jij bent hier de ervaringsdeskundige ☺
Hoi hoi,
Dankjewel voor je compliment 🙂
Mijn grote probleem is dat de koolhydraten (kh) die op verpakkingen staan van glutenvrije producten vaak niet overeen komen met de hoeveelheid insuline die ik er voor nodig heb. Zelf ben ik er nog niet achter hoe dit nu komt. Ook merk ik dat glutenvrije kh vaak zeer snel zijn omdat het vaak op mais gebaseerd is wat een snelle kh is.
Suikervrij eet ik sinds het eerste jaar na mijn diagnose niet meer, dat was vaak niet te eten. Ik eet liever iets minder van iets echt lekkers dan een heel suikervrij gebakje. Overigens waren deze dan wel zonder suiker maar met veel meer caloriën en ongezonde vetten dan normaal gebak.
Door mijn late reactie is de volgende blog over koolhydraten, glutenvrij eten en diabetes al online en daar kan ik me erg in vinden! Zelf heb ik ook een insuline pomp en ben ik flexibel met de hoeveelheid suikers/koolhydraten in een product en ben ik bereid om daar meer insuline voor te geven. Wel kan ik me voorstellen dat anderen meer op de hoeveelheid suikers moeten letten wel graag suiker-arm gebak hebben. Tip: probeer eens appelmoes (zonder al te veel toegevoegde suiker) of andere producten om wel een zoete smaak te krijgen maar niet te veel koolhydraten in een product te stoppen.
Heel veel succes!
[…] insuline afstemmen… je zal het maar hebben: de dubbele diagnose diabetes type 1 en coeliakie. Hier schreef ik over het verband tussen de twee auto-immuunziekten, vanuit de […]
Onderstaand persbericht kreeg ik toegestuurd naar aanleiding van dit blog:
Diabetes de wereld uithelpen, zou het nu echt gebeuren?
Geen pleisters plakken maar volledige genezing, dat is waar stichting DON voor gaat. Daar is onderzoek voor nodig en dus veel geld. Stichting DON heeft gister het nieuwe DON Magazine gelanceerd, DON Webshop geopend en de Fab. diabetes-etui op de markt gebracht. Hiermee vraagt stichting DON extra aandacht voor de slopende ziekte diabetes. Door het magazine, de diabetes-etui of producten in de webshop te kopen wordt er bijgedragen aan fundamenteel diabetes onderzoek.
Diabetes de wereld uithelpen
In Nederland sterft er ieder uur iemand aan de gevolgen van diabetes. Want hoewel diabetes wel te behandelen is, is de ziekte nog steeds niet te genezen. De complicaties zijn ingrijpend, van blindheid tot amputaties. Gek genoeg wordt er meer geïnvesteerd in het veraangenamen van het dagelijks leven van patiënten, dan in het zoeken naar een echte oplossing: volledige genezing. ‘’Het is gelukt om insulineproducerende bètacellen te kweken en muizen met diabetes te genezen. Zou het nu dan echt gaan gebeuren? Wordt diabetes binnenkort de wereld uitgeholpen? Er staat ons een bijzondere tijd te wachten.’’ Aldus Maarten de Gruyter, voorzitter van stichting DON. Stichting DON hoopt dat de volgende generatie en misschien zelfs wel deze generatie wordt verlost van diabetes.
Leven met diabetes
Gister onthulde covermodellen Humberto Tan en diabetes-patiënt Kelly van Zoghel in Hotel Droog te Amsterdam het nieuwe DON Magazine. Kelly koos Humberto uit als held voor de reportage DON Helden, een prachtige shoot waarbij diabetespatiënten met hun voorbeeld zijn gefotografeerd. “Ik kan alleen maar trots zijn op het feit dat Kelly mij überhaupt genoemd heeft, dus ik sta hier in bescheidenheid. De cover is niet mijn cover het is vooral jij die het doet, samen met mij, samen met elkaar om uiteindelijk DON sterker te maken.” zei Humberto Tan tegen Kelly van Zoghel op het podium.
DON Magazine is een human interest glossy met indrukwekkende verhalen en bijzondere reportages over diabetes, het neemt je mee in de wereld van hoop, passie en kracht. DON Magazine is voor €4,95,- verkrijgbaar in supermarkten, boekhandels en bij tankstations overal in Nederland. Opbrengsten gaan naar fundamenteel diabetes onderzoek.
Shop to Stop in DON Webshop
Het unieke ‘Shop to Stop’ concept van DON Webshop is een gezamenlijk initiatief tussen Boeren Medical en stichting DON. Op http://www.donwebshop.nl kunnen diabetespatiënten vanaf heden diabetesproducten als bloedglucosemeters, testmaterialen, insulinepompen en injectiematerialen online bestellen. Elke bestelling in DON Webshop betekent een stap dichterbij genezing, want een deel van de opbrengst gaat naar fundamenteel diabetes onderzoek.
Diabetes-etuis die gezien mogen worden
Speciaal voor stichting DON ontwierp Fabienne Chapot van het Nederlandse accessoiremerk Fab. vier limited edition diabetes-etuis. Mooie, fashionable etuis die gezien mogen worden! Drie hippe exemplaren voor de vrouw en een stoer en zakelijk exemplaar voor de man. ‘Ik hoop dat ik veel diabetici blij kan maken met mijn ontwerp, want ik ben er zelf trots op!’ Aldus Fabienne Chapot. De Fab. diabetes-etuis zijn te koop vanaf €69,95 en verkrijgbaar op donmagazine.nl. Met het kopen van deze diabetes-etui steun je de strijd tegen diabetes.
Over stichting DON
Diabetes Onderzoek Nederland, kortweg stichting DON heeft een duidelijk doel: diabetes genezen. Door te investeren in fundamenteel wetenschappelijk onderzoek hoopt stichting DON dat diabetes op een dag tot het verleden behoort. De onderzoeksprojecten die stichting DON steunt, worden uitgevoerd door toponderzoekers in gerenommeerde laboratoria wereldwijd. Stichting DON is opgericht in 2006 door Maarten de Gruyter, zelf type 1 patiënt.
http://www.stichtingdon.nl // http://www.donmagazine.nl // http://www.donwebshop.nl
Enorm bedankt voor deze duidelijke uitleg Zelf kamp ik ook met Diabetes 1(lada) en Coeliakie en de ziekte van Sjögren.. helaas hoop gedoe door prednison gebruik met de bloedsuiker spiegel.. Vooral lastig als ik bij vrienden of familie op bezoek ben Hebben ze lekkere glutenvrije hapjes en weet ik dat het opeten grote gevolgen voor mijn bloedsuiker heeft (maar zij hebben zo hun best gedaan) dus spuit ik maar extra insuline bij en blijf uitleg geven..want de hoge bloedsuikers hebben flinke gevolgen voor mijn ogen ( rethinopatie) Het blijft puzzelen om toch te kunnen blijven genieten..Alle recepten en tips worden vanwege variatie dus hiet thuis goed gelezen.. Enorm fijn jouw blogs worden dankbaar gelezen. Veel succes; groetjes Ellen
Diabetes en de relatie met coeliakie, snelle en langzame koolhydraten, suiker verslaafd, op en neer gaan. Interessant onderwerp hier op jou website Paula!. Zelf heb ik geen diabetes..maar wel een chronische ziekte en een gluten-en lactose intolerantie. Altijd problemen met mijn stoelgang, me niet fit voelen, last krijgen na koffie en gebakje…etc. Nu heb ik samen met mijn man de 21 dagen rawfood challenge gedaan. Ja, alleen maar rauw voedsel. Fruit, groente noten en zaden. Dit allemaal uitgebalanceerd. Het is ons zeer goed bevallen, heeft ons goed gedaan! Ik kan weer 2 x per dag naar het toilet )eerst maar 1 x in de 4 dagen) Voel me fitter in mijn hoofd, heb ook meer energie…slaap beter…sta vroeger op….leef intenser….geen stinkend zweet meer…Natuurlijk heb je even last van detox….maar het gaat snel voorbij. Ik vertel dit aan jou omdat ik via de info sites van rawfood ook hoor dat mensen met diabetes hier baat bij hebben en er zelfs van genezen. Ik heb boeken geleend via de bied over rawfood lifestyle, lees veel van fullyrawkristina, en de website Gezondr, over Rauw versus Verhit, rauw op je dak afleveringen. Hoor aflevering 5. Ik hoop dat je er wat aan hebt! Hartelijke groet!